بعد از دیدن این عکسهای زیبا در کنار صدای جادویی استاد محمد نوری بیایید قدری گفتمان کنیم ! این روزها واژه بوم گردی برای گوش واژه آشنایی شده است . در این مقاله از اداب و رسوم در برنج کاری مثل کشت برنج برای جذب توریست و ارتقای جایگاه گیلانگردی صحبت میکنیم.
کشت برنج یک جاذبه توریستی است!
بوم گردی یا اکو توریسم را اگر به‌طور خیلی ساده تعریف کنیم احترام به طبیعت و احترام به تاریخ پیشینیان هر منطقه ک م همسو با طبیعت بوده می باشد. بوم گردی یعنی اینکه به روستایی برویم در
[aparat id=”0Y1fe”]
خانهٔ یک روستایی به‌عنوان اقامت گاه چند روزی را بمانیم غذای آن‌ها را بخوریم از نزدیک بافرهنگ اصیل آن منطقه و ارتباط‌های عمقی که با طبیعت دارند آشنا شویم و لذت ببریم، بوم گردی هم به حفظ فرهنگ هر منطقه و هم به اقتصاد منطقه یا روستا با ایجاد اشتغال‌زایی برای روستاییان کمک می‌کند. در مراحل تولید برنج مثل کشت برنج در گیلان آداب و رسومی وجود دارد که میتواند جزوی از گیلان گردی باشد .
تقویت خودباوری
چیزی که خیلی دردآور است قشری از مردم کلان‌شهر به علت دید محدود و سطحی بین خود فرهنگ‌ها و گویش‌های نقاط مختلف ایران را به سخره می‌گیرند و درد این داستان در این تمسخر نیست در باور کردن این تمسخرها توسط همان اهالی نقاط دوردست است که فرهنگ و گویش خود را می‌خواهند پنهان کنند. بوم گردی زیبایی‌های فرهنگ را بزرگ می‌کند و غرور از داشتن چنین فرهنگی را در افراد تولید می‌کند.
بوم گردی در گیلان
در گیلان بوم گردی چند سالی است باهمت خیلی از گیلان دوستان و اهالی روستاها شروع‌شده و من احساس می‌کنم تمام فرهنگ گیلان به‌نوعی بر بستر فرهنگ برنج رشد کرده و از آن ریشه گرفته است و مراحل تولید برنج از ابتدا تا انتها برای یک توریست جذاب است. برنجی که کشاورزان میگویند به رنج تولید میشود اما تنها دانه سفید برنج را عموم مردم می‌بینند نه راهی که برای رسیدن به این دانه سفید طی شده است.
در این مقاله مراحل تولید برنج را توضیح می‌دهیم و از ابتدا تا انتها دونِ به دونِ باهم هم مسیر می‌شویم تا از هیچ به برنج به این نعمت خدای متعال برسیم.
جو او دودن!
جو اصطلاحی است که کشاورزان به شلتوک به برنجی که هنوز پوستهٔ زرد سبوس به در آن پیچیده شده میگویند. برای کشت برنج از جو استفاده میشود به‌طور تقریبی هر یک هکتار شالیزار هشتاد کیلو جو نیاز دارد. کیسه‌های جو را درون نهر آب برای 48 ساعت می‌گذارند تا خوب خیس بخورد بعدازآن در گوشه‌ای دنج مقداری کاه می‌ریزند و مثلاً در هر کیسه هشتاد کیلویی ده کیلو جو می‌ریزند و مسطح میکنند و روی کاه قرار میدهند و روی کیسه هم‌مقداری کاه می‌ریزند و روی کاه پلاستیک می‌گذارند و روی پلاستیک پتو می‌کشند! و برخی از کشاورزان میگویند مثل یک کودک باید قنداق گرفت و گرم نگه داشت این حالت را 48
ساعت ادامه میدهند البته در این دو روز دو بار کیسه را در آب ولرم قرار میدهند. در این ۴۸ ساعت شلتوک جوانه میزند؛
زمین اماده برنجهای جوان میشود
در طرف دیگر داستان باید زمین پذیرای برنجهای جوان شود. درون زمین یک زمین کشاورزی کوچک درگیری میشود مثلاً هر ۲۰۰۰ متر ۱۸ متر زمین را به‌صورت مستطیلی جدا میکنند. سطح این ۱۸ متر حدود پنج سانت از سایر قسمت‌های زمین بالا تر است و مرزی دور تا دور آن کشیده شده است که از سطح زمین حدودا ۱۰ سانت بلندتر است و این زمین مربعی را شخم میزنند انقدر خاک آن باید نرم شود که وقتی رویش دست میکشی شب به خورشت فسنجان بنظر بیاید.
دامرته زنی
برای رسیدن به چنین حالتی نخست با دستگاه شخم میزنند سپس با پا شروع به نرم کردن هر چه بیشتر گل میکنند. سطح این زمین مستطیلی به شدت باید صاف باشد و هیچ گونه چاله چوله ای نداشته باشد؛ زیرا وجود چاله برنج نورس را خراب می‌کند. این زمین مستطیلی شیب بسیار بسیار ملایمی دارد تا آب به آرامی از آن خارج شود. حدود پنج ساعت آب بالاتر از سطح خاک این زمین باید باشد و بعدازآن به‌طور یکدست شلتوک جوانه زده را میپاشند و بعد از پاشیدن آب را خارج میکنند و پلاستیکی به حالت گنبدی چیزی شبیه به گلخانه با پلاستیک و چوب میسازند که دو طرف آن مقداری باز است تا هوا در جریان باشد. شلتوک ها آرام آرام سبز میشوند و کم کم قد می‌کشند ، حدود ۱۵ روز به حد نصاب رشد میکنند و آماده نشاء هستند.
اگر مایل بودید میتوانید آداب و رسوم نشاء کاری را نیز مطالعه بفرمایید .
فصل نشاء
در این مدت شالیزار سه بار با دستگاه شخم زده شده و چیزی شبیه به همان فسنجان شده! و آماده و پذیرای توم هست! به همین برنجهای تازه سبز شده و آماده برای کشت به اصطلاح کشاورزان توم میگویند. بعد از مرزگیری و دوراندازی علفهای هرز و مسطح کردن نسبی زمین با چیزی نسبتا شبیه پارو سطح زمین را کاملا یکسان و یکدست میکنند ، اگر زمین ناهموار باشد ، آب بطور ناموزون پخش میشود و امکان دارد بخشی از برنج های تازه کاشته شده به زیر آب برود ؛ روز نشاء کاری فرا میرسد برای مثال برای نشا کردن یک شالیزار 2000 متری دو مرد و چهار زن ، حدود هفت ساعت زمان میبرد یک مرد توم ها را بکند و مرد دیگر تومها را به زنان برای نشا میرساند و چهار زن با کمرهای خمیده در آب نشاء میکنند
این مرحله، مرحله ی سازگاری توم با محیط جدیدش میباشد ، و آفات و حشرات دست به کار شده اند تا او را از میان ببرند ، در این دوره کشاورزان شروع به سمپاشی میکنند تا دشمنان برنج های جوانشان را از بین ببرند .
ویجین
میان توم های کاشته شده کشاورز دست خود را در گل فرو میبرد تا اگر علف هرزی در حال رشد است از گل دربیاورد این هم به جلوگیری از علف هرز کمک می‌کند هم به‌نوعی شخم زدن و به اصطلاح نفس کشیدن توم منجرب میشود
دوباره
همان عمل ویجین است که 15 روز بعد از ویجین انجام میشود
درو
حال که به شالیزارها خیره میشوی رقص سبز ساقه های برنج کم کم رو به رقص طلایی می نهند ، تابستان و فصل برداشت برنج فرا رسیده ، زنان و مردان در زیر سایه کلاه حصیری خود با داس شروع به بریدن برنجها میکنند ، البته این روزها دستگاهای درو هر روز مرسوم تر میشود و قدری بار سنگین کشت برنج را کاهش میدهند ، خوب بخاطر میاورم در کودکی ام دایی ام پشت فرمان تریلی بود(تریلی چیزی شبیه به وانت با سرعت بسیار کمتر است که ماشین بسیار پر استفاده ای در کشاورزی خطه شمال است ) و من انتهای تریلی مینشستم و در میان شالیزارها و عطر مسحور کنندش غرق میشدم و بعد از برش برنجها در تریلی بار زده میشد و من آن بالا روی نرمی برنج ها ی بریده شده دراز میکشیدم و به آسمان خیره میشدم .