انواع برنج صدری ایرانی (۸ رقم)

ارقام برنج صدری از بهترین و مرغوب ترین ارقام کیفی برنج بومی یا محلی کشور بوده که در استان گیلان و سایر نقاط کشور کشت می گردد . شکل دانه این ارقام به دلیل عرض کم، دانه بلند ، قلمی ، کشیده و جنس گچی و تقریبا سفت و سخت می باشد رنگ دانه سفید متمایل به کرم و از نظر عطر ، طعم و خاصیت پخت بسیار مرغوب و عالی می باشد . میزان پروتئین موجود در دانه برنج بالا (۸ درصد ) و در آزمون مالش بین دو کف دست، چربی بخوبی قابل المس می باشد. طول دانه خام ارقام صدری بیش از ۷ میلی متر (متوسط 8.4 میلی متر) و پس از پخت بیش از ۱۳ میلیمتر و عرض دانه ۱ / ۶۵ میلی متر  است .

۱.رقم هاشمی

از انواع برنج صدری است که از سال ۱۳۷۸ کشت آن در مازندران متداول و در اصل از توده محلی گیلان بوده و در حال حاضر بیشترین سطح زیر کشت را در ارقام بومی و کیفی شمال کشور دارد. شکل ظاهری مناسب، بازار پسندی زیاد، خوش پخت و خوراک بسیار خوب از دلایل افزایش سطح زیر کشت این رقم می باشد.

طول دانه کشیده و قلمی و رنگ آن سفید متمایل به کرم و این نوع برنج پس از پخت کاملا دانه ها از هم جدا و کیفیت بسیار عالی و مطبوع برنج ایرانی را دارد. طول دانه خام 2/7 تا 8/7 میلی متر ، و پس از پخت ۱۳٫۱ میلی متر ( که نشان دهنده که کشیدن پس از پخت این رقم می باشد )

[aparat id=”Wm9iK”]

برنج هاشمی بر دو نوع است ، برنج گرم گونه و برنج سرد گونه ؛ اما چگونه میتوان اینها را از هم تشخیص داد ؟ برنج گرم گونه ساقه کلفت تری نسبت به بر برنج سردگونه دارد ، برنج سردگونه چون نازک تر است کرم ساقه خوار به راحتی نمیتواند به درون آن نفوذ کند بنابراین میزان سم بکار رفته برای کشت برنج هاشمی سردگونه بسیار کمتر بوده و این باعث ارگانیک بودن بیشتر برنج سرد گونه هاشمی میشود.

۲.حسن سرائی

رقم انتخابی از توده محلی منطقه قائمشهر استان مازندران که از ارقام بسیار کیفی و دارای پخت و طعم عالی و مشخصات ظاهری آن شبیه طارم محلی و از عطر خوبی نیز برخوردار است و در بازار تجاری از قیمت بیشتری نسبت به ارقام بومی و کیفی برخوردار ولی از عملکرد پائین تری نسبت به طارم برخوردار است . دانه آن بلند و قلمی و بدون ریشک و ریزش دانه ندارد ولی به ورس حساس می باشد .

۳.سالاری

 یکی از ارقام بومی و کیفی برنج می باشد که طول دانه خام 7.4 ، و پس از پخت12.3 میلیمتر و نسبت طویل شدن دانه ۱/ ۸ می باشد . میزان آمیلوز دانه  21.7 و عطر دانه متوسط و قوام ژل 60 و درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۳٫۳ است . عرض دانه رقم سالاری ۱ / ۹ میلی متر می باشد.

۴.علی کاظمی

 یکی از واریته های کیفی و بسیار خوش خوراک که در شهرستان صومعه سرا و فومن استان گیلان کشت می گردد . طول دانه قبل از پخت ۷ و پس از پخت ۱۱ / ۹ میلی متر و عرض دانه خام ۲ / ۱ میلی متر بوده و نسبت طویل شدن دانه ۱/ ۶ می باشد. عطردانه متوسط و طعم برنج پخته شده بسیار خوب و مناسب است .

کشف برنج علی کاظمی در روستای شکارگوراب بالا در سال ۱۳۶۰ رخ داد .علی کاظمی کشاورز سخت کوش روستا در زمین کشاورزی خود که برنج بینام کشت میکرد ، در میانه خوشه ها چهار خوشه را دید که گویی با خوشه های دیگر برنج متفاوت بودند . تا آن زمان در زمین های کشاورزی برنج صدری ، خزر و بی نام کشت میشد . او به این چهار خوشه را به حدود یک هکتار رسانید.

۵.دم سفید

 از انواع برنج صدری مرغوب و کیفی محسوب که در استان گیلان ، (مناطق رشت و کوچصفهان کشت شده ، طول دانه خام 3/7 پس از پخت 24/11 و عرض دانه خام 9/1 میلی متر و نسبت طویل شدن دانه 5/1 می باشد

۶.دم زرد

 یکی دیگر از انواع برنج صدری مرغوب و بسیار با کیفیت بوده که ریشک شلتوک یا دم آن زرد رنگ و در استان گیلان و مناطقی همچون رشت، لاهیجان و کوچصفهان کشت می گردد. طول دانه خام 8/6 و طول دانه پخته 12/2 و عرض دانه خام 2/2 امیلی متر و نسبت طویل شدن دانه 8/1 بوده و عطر دانه متوسط می باشد

۷.دم سرخ

 یکی از انواع صادری که با کیفیت پخت بسیار عالی و خوش خوراک ومعطر می باشد و میزان عطر دانه برنج نیز متوسط تا قوی می باشد و در مناطق رشت، لاهیجان ، کوچصفهان و لشت نشاء استان گیلان کشت می گردد. ریشک شلتوک دن کمی به سرخی میگر اید که به همین دلیل به دم سرخ معروف است. طول دانه قبل از پخت7  / ۷ ، پس از پخت 1/12 میلی متر و نسبت طویل شدن دانه 1/6 می باشد .

۸.شاه پسند

 یکی از ارقام بومی کیفی و بلند ترین دانه در بین ارقام محلی را دارد که مبدأ رویش آن استان مازندران ولی در استانهای شمالی کشور قابل کشت می باشد. طول دانه خام ۸ میلی متر و پس از پخت به 8/12 می رسد و نسبت طویل شدن دانه 6/1 و درجه حرارت ژلاتینی شدن دانه ۳ و از عطر متوسط برخوردار است.

مرجع : کتاب شناخت برنج ایرانی نوشته مهندس قاسم زمانی