برنج علی کاظمی که همه آن را بیشتر با نام برنج کاظمی می‌شناسیم، یکی از محبوب‌ترین و بی‌نظیرترین انواع برنج ایرانی است و به عنوان یکی از خوشپخت‌ترین نوع برنج‌ها از نظر آشپزها و خانم‌های خانه‌دار شناخته می‌شود. شاید با وجود تکنولوژی امروزه و جهش‌های آزمایشگاهی که بر روی انواع مختلف غذاها انجام می‌شود، برایتان جالب باشد که بدانید این نوع برنج به طور تصادفی و توسط یک کشاورز کشف شده است.
کشف برنج علی کاظمی
نخستین بار در سال 1360 بود که علی کاظمی کشاورز سخت کوش روستای شکارگوراب بالا در میان خوشه‌های برنج خود، با چهار خوشه متفاوت مواجه شد. در آن زمان اغلب کشاورزان به تولید و کشت برنج صدری، خزر و بی نام می‌پرداختند و زمین علی کاظمی نیز از نوع بی‌نام بود. از این رو این خوشه‌های جدید توجه او را به خود جلب کردند. کاظمی در این زمان دست به کار خلاقانه‌ای زد. او یک نخ سفید رنگ را به دور این چهار خوشه گره زد و در زمان درو آن را متفاوت از سایرین درو نمود. سپس شلتوک‌های آن را جدا و در داخل یک شیشه مرباخوری نگهداری کرد. (شلتوک در حقیقت برنجی است که پوسته‌ای زرد به نام سبوس دارد و کشاورزان آن را جو می‌نامند و هر سال برای کشت برنج به عنوان بذر از آن جو استفاده می‌کنند.)
علی کاظمی به فکر گسترش و افزایش دادن این برنج تازه افتاد و آن را در بهار سال بعد پرورش داد. تا زمانی که چهار خوشه به هفت خوشه و سپس به هفتاد خوشه تبدیل شد. زحمات این کشاورز پرانگیزه و سخت‌کوش باعث شد تا در سال چهارم، این نوع برنج در هزار متر زمین کشاورزی و در سال پنجم در شش هزار متر کشت شده و در سال ششم به یک هکتار برسد. استقبال و محبوبیت از این نوع برنج به حدی رسید که بسیاری از کشاورزان پیش از ارسال برنج علی کاظمی برای سفید شدن به کارخانه، شلتوک آن را خریداری می‌کردند. کشف برنج علی کاظمی یکی از تحولات بزرگ در صنعت کشت و صنعت ایران است و یکی از معدود برنج‌های است که در سایر گیلان کشت و پروش می‌یابند.
از طرفی دیگر توسعه و کشف برنج هاشمی توسط یوسف هاشمی باعث شد تا این دو علاوه بر این که رقبایی قدرتمند برای یکدیگر هستند، بتوانند تا برنج‌های بازار آن زمان را از میدان به در کنند.
با این حال برنج کاظمی هم‌اکنون نیز یکی از محبوب ترین و اصیل‌ترین برنج‌های ایرانی است و به دلیل داشتن طرفداران زیاد، یکی از پرفروش‌ترین انواع برنج ایرانی و گیلانی در کشور به شمار می‌رود. این برنج بسیار معطر و خوشپخت است و پس از پخت نیز ماندگاری بالایی دارد و تا چند روز نرم می‌ماند. علاوه بر این از مهم ترین ویژگی این برنج می‌توان به طعم فوق العاده و چاق شدن برنج پس از دم کشیدن آن اشاره کرد.
تفاوت برنج علی کاظمی با دیگر برنج های آن دوره
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل برتری برنج‌های کاظمی و هاشمی، میزان کشت آن‌ها است که می‌توانند در هر هکتار زمین 500 الی 600 کیلوگرم میزان تولید برنج را افزایش دهند. به همین جهت این برنج‌ها را به عنوان متحول کننده کشت و صنعت و تولید داخلی می‌دانند چرا که هم میزان تولید برنج را به رقم بالایی رساندند و از طرفی دیگر میزان دور ریزی و اصراف برنج را به حد قابل قبولی کاهش دادند. مطمئنا در صورتی که دولت تصمیم به چنین کاری می‌گرفت، برخلاف صرف بودجه‌ای قابل توجه برای آزمایش‌های مختلف، شاید به نتیجه دلخواه نیز نمی‌رسید. به همین جهت می‌توان گفت خلاقیت و دقت دو کشاورز زحمت‌کش گیلانی خدمت بزرگی را به ملت ایران و کشاورزان کرد.
این برنج علاوه بر فومن و صومعه سرا در تالش نیز کشت شده و دارای قد کوتاه‌تری نیز نسبت به ارقام برنج هاشمی و دم سیاه صدری است. با این وجود پخت مناسب آن باعث می‌شود تا این موارد را نادیده گرفت.
همچنین تا پیش از آن که برنج علی کاظمی و هاشمی بازار را به دست بگیرند، برنج‌ها اغلب پس از پخت بسیار خشک می‌شدند و برای پخت دوم اصلا مناسب نبودند. اما این برنج برخلاف آن‌ها، ساعت‌ها پس از پخت همچنان نرم می‌ماند و همچنین بو و طعم به مراتب بهتری نسبت به برنج‌های آن دوره داشت.
تفاوت برنج کاظمی با هاشمی
هر دو نوع این برنج از مرغوب ترین برنج های خطه گیلان بوده و حاصل جهش ژنتیکی طبیعی برنج بی‌نام هستند. در درجه‌بندی کیفی برنج‌های شمال، برنج هاشمی رتبه اول و برنج کاظمی رده دوم را به خود اختصاص داده‌اند. برنج کاظمی اصلاح شده و تنها در استان گیلان کشت می‌شود، از این رو می‌توان گفت که برنج کمیابی است. با این وجود این دو نوع برنج از لحاظ ظاهری و پخت تفاوت‌هایی با هم دارند که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برنج کاظمی عطر و بوی بیشتری از هاشمی دارد.
برنج هاشمی از قیمت بیشتری نسبت به کاظمی برخوردار است.
عرض دانه‌های برنج کاظمی بیشتر و طول آن‌ها کمتر از نوع هاشمی است و پس از پخت ری کمتری کرده و چندان بلند نمی‌شود.
برنج کاظمی خوش خوراک‌تر بوده و از هاشمی دلپذیر تر است.
برنج کاظمی به مانند برنج هاشمی، ظاهر زیبایی ندارد و شکل ظاهر و طول دانه های آن متناسب و یکسان نیست و اغلب نیز خرده های برنج در آن دیده می شود.
بیشتر از برنج کاظمی برای مصارف روزانه خانواده استفاده می‌شود، در حالی که برنج هاشمی استخوانی تر و مجلس پسند تر است.
برنج کاظمی درصد بار و محصول بیشتری نسبت به برنج هاشمی دارد و در یک مساحت یکسان مقدار بیشتری محصول می دهد.
ویژگی های برنج علی کاظمی:
طول دانه خام: ۷٫۲ میلی متر
طول دانه پس از پخت: ۱۱٫۶ میلی متر
عرض دانه خام: ۲٫۱ میلی متر
رنگ دانه ها: سفید مایل به کرم