شاید تا به حال نام برنج چین دوم به گوشتان خورده باشد، اما برنج چین دوم به چه معناست؟ برنج چین دوم بخوریم یا نه؟ چه فوایدی دارد؟ آیا برنج چین دوم همان برنج کاشت دوم است؟ ما در این مقاله به معرفی و بررسی برنج چین دوم یا راتون می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
با شروع فصل کشاورزی در ابتدای ماه فروردین، کشاورزان شمالی مخصوصاً کشاورزان گیلانی و مازندرانی اقدام به کشت انواع مختلفی از برنج های سرد و گرم می‌کنند. سپس پس از رسیدگی های لازم پس از تقریبا ۴ ماه میتوانند محصول برنج خود را برداشت کنند. در این زمان اما برخی از ساقه‌ها و یا ریشه‌های برنج دوباره جوانه می‌زنند و آماده می‌شوند تا محصول دهند. به برنج حاصل از جوانه زدن مجدد ساقه های برنج بعد از برداشت کشت اول، برنج راتون یا چین دوم می‌گویند.
برنج کشت اول چیست؟
همان طور که گفته شد، برنج کشت اول همان برنجی است که کشاورزان و شالیکاران بذر آن را در فروردین ماه آماده کرده و آن را در خرداد ماه می کارند. این برنج با توجه به مکان کشت در مدت ۳ الی ۴ ماه محصول داده و می توان آن را در مرداد و یا اوایل شهریور برداشت کرد.
مراحل تولید آن نیز به ترتیب شامل آماده‌سازی بذر برنج، آماده نمودن خزانه، پاک‌سازی زمین خزانه، کاشت بذر در خزانه، شخم و کوددهی زمین اصلی، برداشت نشاء از خزانه، کاشت نشاء در زمین اصلی، آبیاری و وجین، سمپاشی و برداشت برنج و کمباین‌زنی می‌باشد.
برنج کشت دوم چیست؟
پس از برداشت برنج کشت اول، برخی از از کشاورزان زمین را مجدداً شوخ شخم زده و آن را برای سری دوم کشت آماده می‌کنند. در واقع برای این کشت، بذر ها را از یک ماه قبل آماده کرده و آن‌ها را پس از برداشت سری اول می کارند. تمامی مراحل کاشت برنج دوم به مانند کشت اول تکرار خواهد شد. برنج کشت دوم اغلب در مازندران و مخصوصاً در شهرستان فریدونکنار رواج دارد و اغلب نیز در آبان ماه هر سال قابل برداشت خواهد بود. دقت کنید که در استان گیلان به دلیل سردی هوا نمی‌توان برنج کشت دوم را تولید و برداشت کرد. برنج هایی همچون طارم، بینام و امرالهی برنج های مناسبی برای کشت دوم هستند.
برنج چین دوم، دونوج یا راتون چیست؟
کشاورزان پس از برداشت برنج کشت اول، ساقه‌های شلتوک آن را بریده و زمین را آبیاری می کنند. در واقع آن‌ها به زمین اجازه می‌دهند تا برنج هایی را که در دور اول نتوانسته بودند رشد کنند، رشد کرده و بار دهند. علاوه بر این برخی از ریشه‌های برنج ساقه های جدیدی می‌دهند و خوشه های برنج را ایجاد می کنند. در واقع به برنج حاصل از این خوشه ها، برنج چین دوم گفته می‌شود.
در حقیقت در این مرحله به هیچ وجه کاشت جدید انجام نمی‌گیرد بلکه تنها به برنج های قبلی که به مرحله رشد نرسیده بودند، فرصت داده می‌شود تا رشد کنند.
با آن که محصول برداشتی از چین دوم به مراتب کمتر از کشت اول است، اما از ابتدای مراحله پروش این محصول تا انتهای آن، هیچ گونه کود شیمیایی و یا سموم آفت کشی استفاده نمی شود. با این وجود برخی از کشاورزان برای بازدهی بیشتر محصول، از سم پاشی و کودهای تقویتی استفاده می‌کنند.
در این زمان در صورتی که کشاورزان بتوانند آبیاری، کوددهی و سمپاشی برنج را به خوبی انجام دهند، در نهایت محصولی با کیفیت به نام برنج چین دوم خواهند داشت که بسیار خوش طعم است و به مانند برنج کشت اول می‌توان آن را برداشت کرد. با این حال محصول به دست آمده از این برداشت نسبت به کشت اول و دوم کمتر است و با نام هایی همچون برنج چین دوم، راتون و دونوج نیز شناخته می شود.
در واقع نام علمی روش کشت برنج چین دوم، روش رتونینگ نام دارد. این روش علمی در واقع یک راهکار برای افزایش تولید برنج در سطح واحد و در واحد زمان با توانایی تولید جوانه جدید پس از برداشت محصول اولیه یا اصلی است. کشاورزان گیلانی برنج چین دوم یا راتون را با نام هایی چون شاه‌بج، شی ورز، ورزازاکـی می شناسند.
به طور کلی در مناطقی که به دلیل درجه حرارت پایین در پایان فصل رشد کشت اول و کمبود آب آبیاری نمی توان کشت دوم را انجام داد، تولید برنج چین دوم یا راتون با توجه طول دوره نمودار رشد کوتاه، یک راهکار اقتصادی و به صرفه است.
راتون در حقیقت از یک کلمه لاتین الهام گرفته است که معنی درو یا قطع کردن را می دهد، به نحوی که برداشت برنج راتون شکل دیگری از زراعت پشت‌سرهم است.
علاوه بر این دوره رشد برنج راتون نسبت به کشت اول، کوتاه تر بوده و تنها ۳۵ تا ۶۵ درصد زمان لازم برای ایجاد محصول را لازم دارد.
هدف از پرورش برنج چین دوم یا راتون
استفاده بهینه و حداکثری از اراضی کشاورزی هدف اصلی پرورش برنج چین دوم یا راتون است که هزینه بسیار پایین تری را نیز برای کشاورزان به همراه خواهد داشت. از این هزینه ها می‌توان به کاهش ۵۰ درصدی مصرف نهاده های کشاورزی و آب اشاره کرد که در نتیجه عطر و طعم و کیفیت بالاتری را نیز به دست می دهد.
همچنین در تولید برنج در کشت اول می‌توان به ازای هر هکتار به طور متوسط سه هزار کیلوگرم و یا سه تن برنج برداشت کرد. در صورتی که در تولید برنج به صورت راتون به ازای هر هکتار زمین تنها می توان به طور متوسط ۱۲۰۰ کیلوگرم برنج برداشت کرد و به همین دلیل برنج راتون از قیمت بالاتری برخوردار است.
برنج راتون یا چین دوم اغلب از بذر برنج طارم یا طارم هاشمی، هاشمی، امراللهی و حتی در برخی اوقات از بذر بینام نیز حاصل می شود. برای این کار بسیاری از کشاورزان و شالیکاران پس از برداشت برنج کشت اول، ساقه‌های ایستاده برنج را به وسیله ادوات کشاورزی بر روی زمین خم می کنند و سپس با آبیاری برنج از طریق چاه یا آب بندان ساقه های جدیدی در کنار ساقه‌های قدیمی که کاه شده اند، جوانه می زنند و شروع به رشد می‌کنند. با این وجود بسیاری از کشاورزان باور دارند که نیازی نیست تا ساقه ها را خم کرد.
توجه داشته باشید که نباید برند چین دوم را با برنج کشت دوم یکسان دانست؛ چرا که برنج کشت دوم حاصل از بذرپاشی جدید است، در حالی که برنج چین دوم یا راتون خود به خود رشد می‌کند. با این وجود این دو نوع برنج به دلیل برداشت در فصل پاییز از طعم بهتری برخورداری هستند و همچنین میزان دانه‌های شکسته نیز در آن‌ها به دلیل گرمای ملایم پاییزی کمتر است.
کیفیت برنج چین دوم یا راتون
برنج چین دوم یا راتون یا دونوج نسبت به برنج کشت اول از کیفیت بسیار بالاتری برخوردار است. همچنین ری بیشتری نیز می کند و قدرت پخت آن نیز بیشتر است.
در کنار برتری برنج چین دوم نسبت به کشت اول، این برنج نسبت به برنج کشت دوم نیز خوشمزه تر است. همچنین در تولید آن از کود و سم زیادی استفاده نمی‌شود. برنج حاصل از این روش پخت بسیار مناسبی دارد، اما به مانند کیفیت برنج کشت دوم نیست.
توجه داشته باشید که میزان کیفیت و بازدهی برنج چین دوم به نحوه نگهداری از آن بستگی دارد. در صورتی که این برنج به صورت دیمی محصول دهد، کیفیت آن نیز مسلما پایین تر خواهد بود.
برنج چین دوم؛ گرانترین برنج ایرانی
نام های متعددی برای برنج چین دوم در بازار وجود دارد و بسیاری آن را راتون، دونوج، جگل، چین دوم و… می نامند. در چین دوم همان طور که گفته شد، تنها می‌توان از برنج های هاشمی امراللهی و طارم استفاده کرد؛ چرا که طبعی گرم دارند و زودرس هستند. برنج هایی همچون شیرودی و فجر به علت دیررس بودن قابل بهره برداری نخواهند داشت.
برنج چین دوم اغلب در استان مازندران و مخصوصا در شهرستان‌هایی چون بابلسر و فریدونکنار که دارای آب و هوایی مناسب برای چین دوم هستند، برداشت و بهره برداری می‌شود. با این وجود در برخی از مناطق استان گیلان نیز چین دوم و البته کشت دوم آن به صورت خیلی محدودی وجود دارد.
با اطمینان می توان گفت که گرانترین برنج ایران، برنج چین دوم است؛ چرا که بسیار محدود و کم محصول است و علاوه بر آن پخت، عطر و بو و کیفیت فوق العاده بیشتری را برخوردار است.
توجه داشته باشید که یکی از دلایل گران تر بودن این برنج نسبت به سایر برنج‌ها، به دلیل وجود محدود آن در بازار برنج است و در صورتی که به فروش برسد مطمئناً از سایر گونه ها گران تر خواهد بود.
تفاوت های برنج چین دوم با برنج کشت دوم
در کاشت برنج چین دوم بذر جدیدی به زمین اضافه نمی شود و در واقع همان بذرهای کشت اول هستند که هنوز رشد نکرده اند. به همین دلیل این برنج معمولا گران تر است چرا که مقدار آن در بازار محدود است. همچنين زمان کمتری برای رشد کامل و برداشت نسبت به کاشت اول نیاز دارد و در نهایت محصول کمتری نیز می دهد.
بعضی از کشاورزان برای افزایش محصول چین دوم یا اصطلاحا دونوج از سم پاشی نیز استفاده می کنند. برنج حاصل از این روش نیز پخت بسیار خوبی دارد اما به کیفیت برنج کشت دوم نمی رسد.
در حالت کلی کیفیت برنج چین دوم که در استان گیلان به آن راتون نیز گفته می شود، به نوع نگهداری آن بستگی دارد. در صورتی که هیچ گونه نگهداری از برنج چین دوم صورت نگیرد و به صورت دیمی محصول بدهد کیفیت و مقدار بازدهی این برنج نیز بالطبع پایین خواهد بود. به این برنج در استان مازندران برنج جگل نیز گفته می شود.
خرید برنج چین دوم یا راتون
یکی از اصلی ترین مراکز فروش برنج راتون در ایران مازندران است؛ چرا که حدوداً ۹۰ درصد شالیکاران مازندرانی برنج هاشمی و طارم را به عنوان برنج کشت اول خود انتخاب می‌کنند که در نتیجه می‌توان از این برنج ها، برنج دونوج یا چین دوم را به دست آورد.
در کنار این مورد، مازندران در مقایسه با استان‌های شمالی دیگر از منابع آبی بیشتری برخوردار است و می‌تواند میزان آب مورد نیاز این نوع برنج را تامین کند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید مرکز فروش برنج کشت دوم یا راتون در شهرستان جویبار و در راس آن روستای پهناب قرار دارد. علاوه بر این شما می توانید با مراجعه به سایت ها و فروشگاه‌های معتبر نسبت به خرید برنج چین دوم یا راتون اقدام نمایید.
توجه داشته باشید که اصلی ترین آیتم در خرید برنج، بودجه شما، طعم و عطر و بوی برنج، محل زندگی، سلیقه شخصی، نوع مصرف و کیفیت پخت است که اهمیت زیادی دارد. مطمئنا این برنج کمیاب برای مصارف زیاد همچون مراسمات، هتل، رستوران و ادارات مناسب نیست. این برنج به مصرف خود شالیکاران می‌رسد و در بازار بسیار محدود یافت می‌شود.
قیمت برنج چین دوم
قیمت برنج راتون یا چین دوم چه از نوع طارم، هاشمی و یا امراللهی با توجه به کم و محدود بودن آن در بازار و در کنار آن عطر و بوی خوب و کیفیت پخت بالا، همواره گران‌تر از سایر انواع برنج است.
با این وجود، قیمت برنج چین دوم نسبت به برنج کشت دوم کمی ارزان تر خواهد بود.
برای مشاهده قیمت برنج های ایرانی باکیفیت با قیمتی مناسب و بدون واسطه، کلیک کنید.
شایعات پیرامون برنج چین دوم
بسیاری از افراد چنین تصور می‌کنند که برنج چین دوم یا راتون تراریخته و سرطان زا است و نباید آن را مصرف کرد. این شایعات به دلیل در معرض آفات و نفوذ حشرات بودن برنج چین دوم است که باید از سم و کود برای رشد آن استفاده شود. در صورتی این شایعات وجود دارد که بیشتر برنج‌های موجود در بازار با استفاده از سموم شیمیایی و کود کشت می‌شوند و استفاده از سم و کود برای برنج چین دوم و هر نوع برنجی امری غیر طبیعی نیست.
با این وجود همچنان برنج دونوج یا برنج چین دوم به دلیل طعم و کیفیت پخت بالایی که دارد، هم چنان مورد استقبال خریداران است و برای آن طرفداران زیادی وجود دارد.
طرز پخت برنج چین دوم
برنج چین دوم یا راتون را می‌توان به صورت آبکشی و کته پخت و تهیه کرد. علاوه بر این، برنج راتون به علت عطر و طعم فوق العاده ای که دارد، می‌تواند حس آشپزی را چند برابر نماید.
پخت برنج چین دوم به روش کته:
برای پخت برنج چین دوم به روش کت کافیست ابتدا آن را به همراه یک قاشق نمک و آب خیس کنید. پس از یک الی دو ساعت، برنج را به همراه آبی که یک بند انگشت بالاتر از سطح برنج باشد، بر روی شعله قرار دهید. پس از این که برنج به جوش آمد، شعله برنج را کم کرده و منتظر بمانید تا آب آن کاملاً خشک شود. سپس در قابلمه را بسته و بگذارید تا برنج دم بکشد.
یکی از نکات مهم در زمان پخت برنج چین دوم به صورت کته آن است که در زمانی جوش خوردن برنج بهتر است تا حداکثر آن را دو بار هم بزنید تا حرارت یکسانی در سطح آن تقسیم شود. همچنین پیش از بستن درب قابلمه، یک قاشق روغن نیز روی آن بریزید.
پخت برنج چین دوم به روش آبکش:
برای پخت برنج چین دوم به روش آبکش، ابتدا آن را به همراه آب و نمک تا دو ساعت بخیسانید. سپس دو سوم قابلمه را از آب پر کرده و بر روی شعله گاز بگذارید تا به جوش بیاید. پس از آن برنج را به قابلمه اضافه و با توجه به اندازه آن نمک اضافه نمایید.
حال نوبت به آبکش کردن برنج رسیده است. در این زمان برای تشخیص آن که زمان آبکش کردن رسیده یا نه، چند دانه از برنج را در بین انگشتان خود بفشارید، در صورتی که برنج له شد، زمان آبکش کردن است.
پس از آبکش کردن برنج را درون قابلمه ای دیگر ریخته و به همراه اندکی نمک بگذارید تا دم بکشد. همچنین بهتر است تا چند سوراخ نیز بین برنج ایجاد کنید تا برنج خوش پخت تری داشته باشید.